Кавальскае рамяство з даўніх часоў займала пачэснае месца ў народзе. Да сярэдзіны XIX стагоддзя кавалі на вёсцы былі рэдкасцю, працавалі хіба толькі пры панскіх маёнтках ці жалезаплавільных руднях. У сялянскай гаспадарцы спрадвеку абыходзіліся вырабамі з дрэва, саломы, гліны. Металічныя ж прадметы, такія як нож, каса, серп, набывалі на рынку ці кірмашы.
Аднак у XIX стагоддзі кавальства ў гарадах заняпала пад уздзеяннем развіцця прамысловасці. А вось у вёсках яго роля ўзрасла. Амаль у кожнай вёсцы з гэтага часу была кузня і свой каваль, якога шчыра шанавалі і ганарыліся ім і яго справай. Плугі, бароны, гачкі, падковы, клямкі, цвікі, “кошкі”, кручкі, сярпы, ланцугі, дэталі да воза, надмагільныя крыжы і інш. стваралі ўмелыя рукі каваля. Каб зрабіць заказ у добрага каваля, людзі ішлі ці ехалі здалёку.
Рэчы гаспадарчага і побытавага прызначэння шырока запатрабаваны былі ў кузнях да сярэдзіны XX стагоддзя.
У куце ля печы, побач з віламі і качэргамі, заўсёды стаяў кавальскі выраб – чапельнік на доўгай ручцы. Гэта кухоннае прыстасаванне, пры дапамозе якога даставалі гарачую патэльню (круглую, без ручкі) з печы. Назва прадмета ўтварылася ад слова чапляць. У розных рэгіёнах Беларусі бытавалі і іншыя назвы: скавароднік, крук, чапяла.
Акрамя свайго прамога прызначэння, чапельнік выкарыстоўваўся ў некаторых абрадах, быццам надзелены быў сілай, што адганяе ўсё благое. Лічылі, што ён аберагае ў лазні парадзіху. Дзяўчаты падчас варожбаў на Каляды ачэрчвалі ім круг на ростані дарог. Пры першым выгане каровы яго клалі на парог хлява, каб карова не адыходзіла ад стада, як чапельнік ад печы. На Русі чапельнік выкарыстоўвалі ў вясельным абрадзе, калі свякроўка здымала хустку з нявесты, ацэньваючы яе знешні выгляд.
Існавала такое павер’е, што чапельнік, накіраваны на гразавую хмару, здольны адвярнуць яе ў другі бок.
На Лідчыне існавала такое павер’е, што калі гаспадыня чапельнікам будзе варушыць дровы ў печы, то ў хаце завядуцца мышы.
Паважаныя сябры! З вялікай падзякай прымем у сваю “гаспадарку” чапельнік, які, магчыма, сіратліва ляжыць на гарышчы вашых сваякоў.
