Мэблю 60-х гадоў яшчэ можна знайсці ў старых кватэрах, але большасць з нас не памятаюць, як выглядаў сярэднестатыстычны інтэр’ер кватэры 60-х гадоў, яшчэ да сервантаў і корпуснай мэблі. Тым не менш, паглядзець на «абстаноўку» гэтых кватэр вельмі цікава. Запрашаю вас зноў адчыніць дзверы «ў кватэру» савецкай эпохі сям’і з сярэднім дастаткам, якая пражывае ў г. Ліда Гродзенскай вобласці БССР.
Мы працягваем наш агляд выставы «Хрушчоўка 60-х».
Стол – гэта адзін з самых важных прадметаў «абстаноўкі», нягледзячы на габарыты кватэры, яму заўсёды знаходзілі месца ў цэнтры пакоя. У канцы 50-х можна было бачыць круглыя сталы паўсюдна. У многіх сем’ях гэта была мэбля, якая дасталася з нагоды; прамысловасць у правінцыі ўсё яшчэ выпускала масіўныя сталы круглай формы.
Даўгалецце гэтага прадмета мэблі зразумелае таму, хто заходзіў на кухню ў тыпавой хрушчоўцы – там сталу, за якім магла абедаць і вячэраць сям’я, проста не было месца. Выбару таксама не было – толькі ў жылым пакоі! А сем’і (вялікія сям’і!) тады яшчэ захоўвалі асновы, збіраючыся ўвечары разам. Пасля вячэры за сталом гулялі ў шахматы-шашкі, пісалі лісты, чыталі кнігі і прэсу, рабілі ўрокі дзеці.
Стол на нашай выставе таксама круглы. Да розных датаў календара мы радуем наведвальнікаў “тэматычнымі сервіроўкамі”.
Такі тып стала праектаваўся рассоўным у цэнтральнай частцы. Святы, застоллі з нагоды, былі не мажлівыя без сяброў і суседзяў!
У пачатку 60-х гадоў круглыя масіўныя сталы яшчэ стаялі і ў кватэрах жыхароў вялікіх гарадоў, застольныя эпізоды мастацкіх фільмаў – таму пацверджанне.
На змену цяжкім пасляваенным, прыйшлі яркія, напоўненыя верай і надзеяй у лепшую будучыню 60-я… Гэта перыяд новых адкрыццяў, актыўнага асваення космасу, руху хіпі і падарожжаў па краіне. Усё гэта, безумоўна, так ці інакш, адбілася ў дызайне інтэр’еру. Хрушчоў стаў выязджаць за мяжу, «заслона» прыадкрылася і з’явілася магчымасць даведацца: а як там у іх …
Дызайнеры атрымалі магчымасць выкарыстоўваць для вырабу мэблі такія нетрадыцыйныя ў гэтай галіне матэрыялы, як шкло, металы і рознакаляровыя пластмасы, дадаўшы ў палітру мэблевай індустрыі яркасці і разнастайнасці.
Наўмыснае спалучэнне яркіх, а часта не спалучаных адзін з адным, адценняў у адным інтэр’еры. У гарадской кватэры 60-х гадоў самыя папулярныя колеры – аранжавы, зялёны, салатавы, жоўты, блакітны. Мэбля набыла квадратныя формы, у малюнку тэкстыля выкарыстоўваліся геаметрычныя і асіметрычныя арнаменты. Далоў мяшчанскія фальбоны і рушы! З’явілася знешняя лёгкасць за кошт ножак конусной формы з храмаваных металічных труб з дадатковым храмаваным жа аздабленнем па краях ламініраваных стальніц і крэслаў. Крэслы былі шчыльна абцягнутыя пластыкам, якія нагадваюць модную ў тыя гады, бліскучую лакаваную скуру. Гэта быў шык вялікіх гарадоў. Успомніце дэкарацыі фільмаў «Адліга», «Стылягі» …
Але рэгіянальныя гарады рэспублік Союзападобнага шыку не ведалі і такую мэблю ўбачылі пазней, у 60-я. Часцей за ўсё ў кватэрах можна бачыць, напрыклад, канапы а-ля сталінскі ампір.
Высокая масіўная спінка, у верхняй частцы якой маглі быць палічкі для дробязяў, невялікае люстэрка, інкрустацыя. Уласна, гэта чыста кабінетная канапа. Вось толькі кабінет у правінцыйнай кватэры быў рэдкасцю і стаяла такая канапа ў «абстаноўцы», як чужынец …
Але суровы мінімалізм мадэрнізаваў і яго – варта было кабінетнай канапе паменшыць вышыню спінкі, «апрануць яе» у дзешавейшы габелен і вось вам падыходная мэбля для цесненкай хрушчоўкі. А каб яшчэ эканоміць жылую прастору, спінку альбо валікі рабілі адкіднымі.
Гісторыя стварэння канапы поўная загадак і супярэчнасцяў. Адны даследчыкі ўпэўненыя, што канапа з’яўляецца «нашчадкам» звычайнай драўлянай лавы. Іншыя ўпэўнены, што такі выгляд мяккай мэблі – адзін з дароў Усходу.У маёй памяці правінцыйнага дзяцінства засталася мілая сэрцу канапа – канапа з валікамі і масіўнымі прыстаўнымі падушкамі ў камплекце. Накрыта яна была чахлом з яркай тканіны з рушамі, таму вабіла ўтульнасцю і магчымасцю разгойдваць спружынныя часткі, імітуючы хвалі. Думаю, яна была гэтак прывабнай, менавіта ў сувязі з «ўсходняй ноткай» …
Многія лічаць, што гэты незвычайны прадмет мэблі даўно выйшаў з моды і страціў сваю актуальнасць. Гэта не так. Сёння сусветныя дызайнеры ўсё часцей ўключаюць яго ў мадэльны шэраг калекцый у класічным і сучасным стылях – канапу купіць можна ў многіх вядомых еўрапейскіх мэблевых брэндах.
Маленькую адкідную канапу нашай музейнай «кватэры 60-х» падарылі нядаўна і паверце, яна дадала выставе тое, што можна беспамылкова назваць «атмасферай дома» …
Не менш традыцыйным прадметам савецкай мэблі быў буфет – невялікая вузкая шафа з дзверцамі, часта – шклянымі, у якім гаспадыні захоўвалі посуд. Зрэшты, для яе звычайна хапала і пары закрытых аддзяленняў. Затое на адкрытых паверхнях можна было, на зайздрасць гасцям, захоўваць самыя дарагія прадметы – напрыклад, фарфор.Варта ўнесці яснасць для тых, хто не «народжаны ў СССР».Якая захавалася спадчына канца XIX пачатку XX стагоддзя – гэта шафа «горка» для святочнага, альбо калекцыйнага посуду. «Горкай» назваўся па прычыне таго, што верхняя частка мела корпусную канструкцыю і была шкляной з усіх бакоў. Для агляду. Стаяла горка ў гасцінай.
Буфет быў ужо тады, але не меў такой статуснасці – яго месца ў сталовай, а то і на кухні. Дзеля справядлівасці – статус быў. Купецкі буфет. Ён часта быў сапраўдным творам мастацтва ручной работы! І сёння на яго ідзе сапраўднае «паляванне антыквараў».
Буфет пасляваенных гадоў быў пазбаўлены дэкаратыўнасці, просты і танны.
А ў кватэрах 60-х гадоў можна было сустрэць любы: купілі з нагоды, дастаўся ад сваякоў ці таго горш – экспрапрыяваны … Буфет вельмі хутка пацясніў новы від мэблі – сервант, які сталі выпускаць і прадаваць у вялікіх гарадах у канцы 60-х і толькі праз 20 гадоў у кватэры «успоўз вусень – корпусная сценка» … Але гэта ўжо зусім іншая гісторыя і лад жыцця другі.
Буфет у нашую «Хрушчоўку 60-х» падарыла сям’я гараджан, успамінаючы пры тым, што калі атрымалі кватэру, перавезлі ўвесь няхітры скарб (што мелі). А буфет быў першай пакупкай. Адзіным новым прадметам мэблі. Гаспадыня настаяла!
Вось такі атрымаўся агляд на гэты раз. Дызайнеры мэблі, рэстаўратары і проста аматары, на шчасце, шануюць стыль рэтра. Сённяшні інтэр’ер у стылі рэтра не абмяжоўваецца часовымі рамкамі аднаго дзесяцігоддзя. Цалкам прымальна выкарыстоўваць у адным інтэр’еры элементы з розных этапаў эпохі рэтра. Значна важней звярнуць больш пільную ўвагу на адпаведнасць колеру, фактуры і малюнка. Дабаўленне некалькіх старанна адабраных элементаў рэтра стылю ў канкрэтным сучасным інтэр’еры толькі падкрэсліць зачараванне старых прадметаў.
Для ілюстравання выкарыстаны матэрыялы з фондаў нашага музея, а таксама, знойдзеныя на прасторах інтэрнэту. Просьба да неабыякавых да дадзенай тэмы жыхароў нашага горада Ліда: дзяліцеся фотаздымкаміі з асабістых архіваў, якія зроблены на фоне інтэр’ераў 60-х гадоў.
Скануем і вернем з удзячнасцю!
