Стылю «Сталінскі ампір» было не наканавана развіцца. У канцы 1955 года ў СССР было падпісана Пастанова «Аб ліквідацыі празмернасцяў у праектаванні і будаўніцтве».
Дзякуючы гэтаму, на сцэну выйшла савецкая мэбля ў стылі мінімалізм. Наступны перыяд, у якім фармавалася новы напрамак савецкага мэблевага дызайну, прыйшоўся на завяршэнне 1950-х гадоў і працягваўся аж да канца 1970-х. Яго таксама называлі перыядам «хрушчоўскай адлігі».
У 1957 году мэблевая прамысловасць СССР перажыла сваё другое нараджэнне дзякуючы падпісання ўказа аб паскарэнні тэмпаў жыллёвага будаўніцтва. Яго задачай было ў кароткі тэрмін забяспечыць кватэрамі як мага большую колькасць людзей.
Таму кватэры гэтыя, вядомыя як «хрушчоўкі», рабілі вельмі малагабарытныя, у адрозненне ад тых жа прасторных «сталінак». Адпаведна, у такіх умовах масіўная мэбля 30-50-х гадоў ужо не магла карыстацца вялікім попытам.
Гэта стала яшчэ адной прычынай, чаму ў той перыяд дызайнеры СССР пагалоўна стукнуліся ў минимализм. А ў 60-я неад’емным складнікам таго, што называлася добрым дызайнам, была таннасць … Была створана дзяржаўная, жорстка цэнтралізаваная структура, якая рэгламентуе адносіны чалавека з навакольнымі яго прадметамі. У 1962 годзе пастановай Савета Міністраў СССР № 349 «Аб паляпшэнні якасці прадукцыі машынабудавання і тавараў культурна-бытавога прызначэння шляхам ўкаранення метадаў мастацкага канструявання” заснаваны Усесаюзны навукова-даследчы інстытут тэхнічнай эстэтыкі (ВНИИТЭ) з філіяламі ў сталіцах саюзных рэспублік і ў буйных прамысловых галінах. У дадзенай установе распрацоўваліся такія раздзелы навукі аб дызайне як рытміка, сучаснае Колеразнаўства, эргодизайн, эканоміка прыгажосці, дызайн-праграмаванне, футуродизайн і мноства іншых. Праектаваннем мэблі займаўся і створаны в1962 годзе Усесаюзны праектна-канструктарскі і тэхналагічны інстытут мэблі (ВПКТИМ), дзе працавалі мэтры мэблевага дызайну 1960-х – пачатку 1970-х гадоў Ю.В.Случевский, К.К.Бломериус, Е.С.Бочарова , Э.Вельбри і іншыя.
Аднак, тыпавая савецкая мэбля, напаўняе тыпавое жыллё была простай, без лішняга дэкору, эканамічна і канструктыўна рацыянальнай. Залішняе ўпрыгожвальніцтва і стылізацыя тармазілі масавую серыйную вытворчасць. А калі людзі пачалі пераязджаць з камуналак у «хрушчоўкі», каб ужо ў 1980 годзе сустрэць камунізм у асобнай кватэры, паўстала неабходнасць ўладкавання прыватнага побыту.
Уніфікаваныя элементы і дэталі, лакаваныя ДВП, ДСП і пластмаса замест дрэва – такая цана прагрэсу ў мэблевай прамысловасці. У асяроддзі яго абсалютна безгустоўных пладоў жылі пакалення савецкіх людзей, нават не падазравалыя пра тое, што ў свеце ёсць рэчы, створаныя з любоўю па законах прыгажосці, функцыянальнасці і камфорту.
Жыллё сярэднестатыстычнага будаўніка камунізму на той момант запаўнялі шафы на адзенне, тумбачкі, сталы, канапы, якія дасталіся ад «ранейшага рэжыму», альбо самаробныя (мэблевая прамысловасць у даваенны перыяд была прадстаўлена ўсяго некалькімі, заснаванымі яшчэ пры «царызме», фабрыкамі). Імянны ТАКОЙ вобраз кватэры – “хрушчоўкi” створаны ў нашым музеі. Гэта і была мэбля індустрыяльнага стандарту. Але людзі пачыналі купляць мэблю. Статыстыка паказвае, што ўжо ў 1950-я гады вырас попыт на мэблю. У параўнанні з 1940 годам, продаж мэблі павялічылася ў 1965 годзе ў 12 разоў! Якія працуюць мэблевыя фабрыкі не могуць задаволіць попыт на мэблю. Чаму вырас попыт на мэблю?
Па-першае, старая мэбля, адпаведная буйным дарэвалюцыйным маштабах, ня змяшчалася ў новыя кватэры. Старадаўнія шафы, сталы, горкі для посуду ў прамым сэнсе не ўваходзілі ў вузкія дзверы “хрушчоўскіх” кватэр, не змяшчаліся на маленькіх кухнях.
Па-другое, іншыя старадаўнія прадметы побыту, якія па памерах маглі б размясціцца ў новабудоўлях, стылістычна не адпавядалі новаму савецкаму побыце. Яны разглядаліся цяпер як элемент “чужога мяшчанскага побыту”. Трэба было купляць мэблю вытворчасці СССР.
Хатнія інтэр’еры, вядома, пакідалі жадаць лепшага: пабел на сценах, бедная колеравая палітра. Але былі і станоўчыя моманты: напрыклад, многія маглі сабе дазволіць падлогі з натуральнага дрэва – цяпер гэта лічыцца ледзь не раскошай. Мэбля таксама была драўлянай – прынамсі, да наступлення эпохі ДСП і ДВП.
Адным словам, дызайнеры працавалі, але прадавалася такая мэбля выключна ў буйных гарадах.
У нашым рэгіянальным горадзе Лідскі аб’яднаны прамкамбінат (цяпер мэблевая фабрыка) адкрыўся ў 1949 годзе!
У фондах нашага музея цудоўным чынам захавалася накладная (а гэта ў вядомай меры дакумент) ад 16 мая 1967 года, з якой мы даведаліся пра асартымент прамкамбіната. Звярніце ўвагу на два апошнія радкі ў пераліку накладной)))))
Мясцовыя жыхары ў новенькія «хрушчоўкі» везлі свой скарб, называючы яго, – абсталяванне …
Сумняваюся, што навасельцы задумваліся тады пра тое, што інтэр’ер кватэры – гэта злепак гісторыі сям’і. Сёння, якія захоўваюцца ў ёй прадметы – помнікі сямейнай гісторыі …
Для ілюстравання выкарыстаны матэрыялы з фондаў нашага музея, а таксама знойдзеныя на прасторах інтэрнэту. Просьба да НЕАБЫЯКАВЫХ да дадзенай тэмы жыхароў нашага горада Ліда: дзяліцеся фотаздымкамі з асабістых архіваў, якія зроблены на фоне інтэр’ераў 60-х гадоў. Скануем і вернем з удзячнасцю!
